Przepisy prawa polskiego nie nakładają na spadkobierców obowiązku przeprowadzenia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.

Uregulowanie kwestii spadkowych może się jednak okazać niezbędne w wielu sytuacjach dnia codziennego.

W jakich? Sprawdźmy!

Tak jak wskazywałam powyżej, żaden przepis wprost nie nakazuje przeprowadzenia sprawy o stwierdzenie nabycia spadku, podobnie zresztą jak np. sprawy o dział spadku. To w interesie samego spadkobiercy jest uzyskanie formalnego potwierdzenia praw do spadku. Takie formalne potwierdzenie będzie nam potrzebne np. w sytuacji, gdy osoba trzecia będzie rościła sobie praw do spadku z tytułu dziedziczenia. Chcąc udowodnić swoje prawa będziemy musieli wylegitymować się postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia. Bez okazania któregoś z tych dokumentów spadkobierca (mimo że formalnie jest właścicielem majątku spadkodawcy) nie może skutecznie domagać się od osób trzecich określonego działania.

Obowiązek potwierdzenia, iż jesteśmy spadkobiercami może również wynikać pośrednio
z innych przepisów. Będzie wymagany, w sytuacji gdy do spadku wchodzi nieruchomość, spadkobierca z chwilą śmierci spadkodawcy staje się jej właścicielem. Przepisy dotyczące ksiąg wieczystych wprost wskazują na obowiązek niezwłocznego ujawnienia osoby właściciela w księdze wieczystej. Niewykonanie tego obowiązku zagrożone jest karą finansową.

Chcąc uniknąć negatywnych konsekwencji będziemy zobowiązani złożyć stosowny wniosek do sądu prowadzącego księgę wieczystą celem ujawnienia siebie jako nowego właściciela nieruchomości. Do takiego wniosku musi załączyć postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia.

Jakie czynności należy podjąć aby uzyskać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku?

Wnioskodawca celem stwierdzenia nabycia spadku składa do sądu stosowny wniosek. Wyłącznie właściwym do rozstrzygnięcia tej sprawy w pierwszej instancji będzie sąd rejonowy, w obrębie którego spadkodawca miał ostatnie miejsca zwykłego pobytu, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). Jeśli przy pomocy tych reguł nadal nie można wyznaczyć sądu do rozstrzygnięcia sprawy, sądem spadku będzie sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.

Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą, w szczególności sprawdza, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Sąd rejonowy wyda postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy, na którą wzywa wnioskodawcę oraz osoby, które mogą być potencjalnymi spadkobiercami ustawowymi i testamentowymi. W postanowieniu tym sąd wymienia spadkodawcę oraz wszystkich spadkobierców, którym spadek przypadł, jak również wysokość ich udziałów.

Pamiętajcie Państwo, że w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd nie dzieli spadku, nie przekazuje spadkobiercom na wyłączną własność konkretnie wskazanych składników majątku. Stwierdza jedynie kto, na jakiej podstawie (ustawa lub testament)
i w jakiej wysokości nabywa prawa do spadku jako całości.

Drugą z możliwości jest stwierdzenie nabycia spadku u notariusza.

Formalne stwierdzenie nabycia spadku może nastąpić również w formie aktu notarialnego (akt poświadczenia dziedziczenia). Jakie są jego korzyści? Na pewno jest to szybsza procedura. Rozstrzygnięcia w tym trybie domagać się mogą jedynie osoby, które są potencjalnymi spadkobiercami ustawowymi i testamentowymi, a także osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne. Istotnym jest aby pamiętać, że nie
w każdym przypadku można skorzystać z drogi notarialnej – jeśli spadkodawca pozostawił testament szczególny (np. testament ustny), stwierdzenia nabycia spadku można domagać się jedynie na drodze sądowej.

Po zarejestrowaniu aktu poświadczenia dziedziczenia, ma on taką samą moc prawną jak prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.

Jeśli pojawiłyby się dodatkowe pytania odnoście stwierdzenia nabycia spadku, zapraszam Państwa do kontaktu!